Làm cha mẹ thông thái không khó!

Làm cha mẹ thông thái không khó! Có thực sự là như vậy không? Bài viết dưới đây được tôi trích lọc từ cuốn sách Kinh tế học hài hước do Alpha Books phát hành. Không chỉ bàn chuyện quản trị kinh doanh, cuốn sách này còn bàn về rất nhiều vấn đề trong cuộc sống qua con mắt của nhà kinh tế. Và làm cha mẹ thông thái vừa nuôi dạy con thông minh, vừa bảo vệ được túi tiền là một chủ đề như thế!



Hàng chục năm qua, trên thế giới đã xuất hiện rất nhiều chuyên gia dạy cách làm cha mẹ thông thái. Tuy nhiên, những ai đã từng thử làm theo lời khuyên của các chuyên gia này đều ít nhiều gặp cảnh khó xử. Vì nhiều lời khuyên ở các thời điểm khác nhau là rất khác nhau, thậm chí đối ngược.

Có lúc họ đồng tình nuôi con bằng sữa mẹ là cách duy nhất đảm bảo sức khỏe và trí thông minh cho trẻ; nhưng có lúc bú bình mới là phương pháp tốt nhất. Rằng đứa trẻ phải nằm ngửa mà ngủ, nhưng sau đó có người lại khuyên là nó phải nằm sấp mới tốt. Gan động vật thì hoặc là độc, hoặc là tối cần thiết cho phát triển trí não. Hay “yêu cho roi cho vọt”, nhưng đánh trẻ em đáng bị đi tù...

Những mâu thuẫn này gây ra nhiều vui nhộn, nhưng chúng thường gây ra sự lo sợ cho các bậc phụ huynh. Trong khi các chuyên gia lại ít khi tranh cãi về các khía cạnh của vấn đề, mà thường chỉ “cắm cờ” ở một khía cạnh nào đó. Và phương pháp những người này thường thực hiện là lôi kéo cảm tính của đại chúng. Vì cảm tính là kẻ thù của tranh luận lý tính, khi cảm tính đã tham gia thì cảm giác sợ hãi có nhiều quyền năng hơn các tình cảm còn lại.

Làm sao chúng ta lại không chú ý đến lời khuyên của chuyên gia về dịch bò điên, hội chứng chết non, tai nạn cho trẻ khi không có ghế an toàn... Và hơn ai hết, các bậc phụ huynh chính là những người nhạy cảm nhất đối với trò rao bán sự sợ hãi của các chuyên gia. Trên thực tế, đó cũng là thành phần cơ bản nhất của nghệ thuật làm cha mẹ. Bởi mỗi đứa trẻ ngay từ khi xuất hiện trên cõi đời đã bơ vơ và cần được che chở hơn bất kỳ sinh vật nào khác.


Tuy nhiên, vấn đề là ở chỗ: các bậc cha mẹ thường sợ những thứ không đáng sợ. Thực ra đó không phải là lỗi của họ. Phân biệt sự thật với tin đồn luôn luôn là một việc khó khăn, đặc biệt là đối với các bậc cha mẹ bận rộn. Trong khi, những lời khuyên “vô tư” từ các chuyên gia - không hề nói điều gì tạo áp lực đối với các bậc phụ huynh đáng mến - rất thuyết phục, khiến họ khó mà đánh giá được chính xác sự việc. Bên cạnh đó, rất nhiều sự kiện thực tế được đánh bóng, thổi phồng, hoặc bị tách rời khỏi ngữ cảnh để phục vụ cho lợi ích của một nhóm người nào đó.

Molly, một cô bé 8 tuổi, có hai cô bạn thân là Amy và Imani sống cạnh nhà. Cha mẹ Molly biết rằng cha của Amy có một khẩu súng trong nhà, vì thế họ cấm Molly đến chơi nhà Amy. Thay vào đó, Molly rất hay ở chơi nhà Imani, vì ở đấy chỉ có một bể bơi ở sân sau. Cha mẹ Molly cảm thấy yên tâm vì đã lựa chọn đúng đắn để bảo vệ con gái mình.

Nhưng theo dữ kiện thống kê, lựa chọn của họ chẳng thông minh chút nào. Mỗi năm, ở nước Mỹ, tỷ lệ chết đuối của trẻ em là 1 bé/ 11.000 bể bơi gia đình. Nước Mỹ có 6 triệu bể bơi, nghĩa là khoảng 550 trẻ em dưới 10 tuổi chết đuối mỗi năm. Trong khi đó, tỷ lệ trẻ em chết vì súng là 1 bé/ 1 triệu khẩu súng. Ở Mỹ, có khoảng 200 triệu khẩu súng, điều đó có nghĩa là khoảng 175 trẻ dưới 10 tuổi chết vì súng mỗi năm. Như vây, khả năng Molly chết khi bơi lội ở nhà Imani lớn hơn gấp 100 lần so với chơi súng ở nhà Amy.


Phần lớn chúng ta, cũng như cha mẹ của Molly, là những kẻ đánh giá rủi ro rất tồi. Tại sao chúng ta lại nghĩ bể bơi không đáng sợ bằng súng? Vì ý nghĩ một đứa trẻ bị bắn xuyên qua ngực bởi khẩu súng nhà hàng xóm thật là bi thảm, kinh khiếp. Trong khi bể bơi lại không gợi nên ý niệm đó. Một phần nguyên nhân là do nhân tố quen thuộc. Phần lớn chúng ta có nhiều kinh nghiệm bơi trong bể bơi hơn là bắn súng, cũng giống như người ta đi xe hơi nhiều hơn đi máy bay. Tuy nhiên, trên thực tế, chỉ cần 30 giây là một đứa trẻ có thể chết đuối trong mực nước nông chỉ vài chục phân và điều đó diễn ra hết sức êm ả. Trong khi đó, những người sử dụng súng, với ý thức về mức độ nguy hiểm có thể xảy ra, thì thường cố gắng chú ý để không xảy ra sự cố đáng tiếc nào.

Việc tránh chết đuối cho trẻ rất dễ dàng: một người lớn đứng trông, một hàng rào quanh bể bơi, một ổ khóa ở cửa sau để đứa trẻ chập chững không thể ra ngoài mà không ai biết; nhưng không phải bậc phụ huynh nào cũng chú ý đến. Bởi thực tế, nếu mọi bậc cha mẹ đều đề phòng theo cách này, thì mỗi năm nước Mỹ đã có thể cứu được mạng sống của 400 đứa trẻ, gấp đôi số sinh mạng được cứu bởi hai sáng kiến khác được quảng bá rộng rãi: cũi an toàn và ghế ngồi trẻ em trên xe hơi.