Thứ hai, giáo dục trẻ cần biện pháp mềm mỏng hay cứng rắn thì phải căn cứ theo từng đứa trẻ. Có câu thành ngữ “anh đào cắt là hỏng, mơ không cắt là hỏng”. Trồng anh đào không được cắt cành, trong khi đó mơ thì phải cắt cành mới có thể đậu quả. Trẻ con cũng có đứa giống như anh đào, có đứa giống cây mơ. Cha mẹ cần phải xem xét tính cách của đứa trẻ rồi mới quyết định theo giáo dục theo kiểu mơ hay kiểu anh đào mới được. Và dù chọn theo cách nào, cha mẹ cũng cần phải nhớ: Cha mẹ phải làm gương cho con cái: từ cách ăn nói, đến hành xử hàng ngày.

Thứ ba, khi dạy con cha mẹ cũng đừng thỏa mãn mọi nhu cầu của trẻ, từ việc ăn uống cho đến các thú vui khác. Nếu đứa trẻ được sinh ra trong gia đình có điều kiện, thì chúng sẽ có cơ hội làm được mọi điều mình mong muốn một cách dễ dàng, vì thế chúng không có nhu cầu phải cố gắng, không có mong muốn học tập. Những kẻ đủ đầy, sung túc quá thường biếng nhác, chỉ biết hưởng thụ, nhát gan và chẳng dám mạo hiểm. Đây là nguyên nhân của việc như thế hệ thứ nhất cố gắng mua nhà, thế hệ thứ hai thì giữ nhà, thế hệ thứ ba thì treo biển bán nhà.

Đây cũng là quan điểm giáo dục con cái của người Israel đã được giới thiệu rộng rãi trong cuốn sách long- sellers Vô cùng tàn nhẫn, vô cùng yêu thương của Alpha Books. Không những thế, rất nhiều gia đình/ dòng họ lớn mạnh, giàu truyền thống trên thế giới cũng nuôi dạy con cái theo cách nào, theo đó trẻ không được chiều chuộng trong nhung lụa, mà buộc phải tự lập và phát triển trong hoàn cảnh thiếu thốn vừa đủ, đến khi thực sự trưởng thành mới có thể kế thừa cơ nghiệp. Tôi và một số người bạn đã từng tranh luận về quan điểm giáo dục này. Chúng tôi đặt câu hỏi: liệu những đứa trẻ được giáo dục theo cách này có hạnh phúc hay không? Và câu trả lời đưa ra là, đứa trẻ đó được hạnh phúc hay không phụ thuộc và cha mẹ của đứa trẻ bên cạnh việc nghiêm khắc thì có yêu thương và thể hiện tình yêu thương đó với con cái hay không mà thôi.

Quay trở lại với cuốn sách Cha mẹ nên dạy gì cho con cái, quan điểm nuôi dạy con thứ tư của Giáo sư Toyama Shigehiko là, các bậc cha mẹ cần phải dũng cảm "cai sữa cho con". Cây con không thể lớn khi núp bóng dưới cây mẹ. Khi trẻ đã lớn, cha mẹ cần tạo khoảng cách với tâm hồn của trẻ, cho trẻ không gian để phát triển. Nếu cha mẹ cứ giữ rịt trẻ bên mình, không tạo điều kiện cho trẻ giao lưu với bạn bè, với đời sống xã hội thì đứa trẻ ấy sẽ chỉ phát triển về mặt cơ thể mà thôi. Bởi cái tâm con người là được tìm ra "giữa chốn con người".

Một điều cực kỳ sáng giá trong cuốn sách Cha mẹ nên dạy gì cho con cái là Giáo sư Toyama Shigehiko đã nêu ra quan điểm: Quan điểm phải đạt điểm tuyệt đối trong các kỳ thi chính là bi kịch của nền giáo dục. Ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Nhật Bản, đề thi thường rất khó, nên rất hiếm học sinh có thể đạt được điểm tuyệt đối (chưa kể khi có học sinh đạt được điểm tuyệt đối, người ta lại dấy lên nghi ngờ là có hay không chuyện lộ đề thi). Vì vậy đạt điểm tuyệt đối là một mục tiêu phi thực tế.

Quan điểm phải đạt điểm tuyệt đối trong các kỳ thi khiến cả giáo viên lẫn học sinh dẫu cố gắng đến đâu cũng vấn nghĩ rằng mình chưa đạt yêu cầu. Đối với những học sinh có cố gắng nhưng vẫn còn khuyết điểm, nếu giáo viên chỉ nhấn mạnh đến những khuyết điểm, mà quên đi những lời động viên ấm áp thì chủ nghĩa điểm tuyệt đối đồng nghĩa với chủ nghĩa phi con người.

Ở trường học những nỗ lực của học sinh không được khen ngợi, ngược lại các em chỉ nhận toàn được những lời khiển trách về khuyết điểm của mình. Điều này sẽ khiến các em chán nản, buông xuôi, mất đi hứng thú học tập.

Giáo sư Toyama Shigehiko cho rằng, đã đến lúc phải thay đổi cách suy nghĩ. Nhà trường, thầy cô cần vứt bỏ chủ nghĩa điểm tuyệt đối để đi theo chủ nghĩa điểm 0. Lấy điểm 0 làm chuẩn để đánh giá học tập, có như vậy mới khích lệ được các em trong học tập. Và ở vai trò làm cha mẹ, các bậc phụ huynh càng cần phải động viên, khích lệ trẻ hơn nữa. Bởi bất cứ đứa trẻ nào cũng có những ưu điểm riêng, cha mẹ phải để mắt và tìm ra được điều đó. Thường xuyên được khích lệ trẻ sẽ cảm thấy vui vẻ, phát huy được thế mạnh, và dần sửa được khuyết điểm của mình.

Cá nhân tôi cho rằng, cuốn sách này là một món quà tuyệt vời mà mỗi bậc phụ huynh có thể dành tặng cho các thầy cô giáo của con mình, để ít nhiều có thể góp phần thay đổi môi trường giáo dục của chính con mình.

Đọc thêm:
Nuôi dạy con theo kiểu Nhật để hạnh phúc hơn
Nuôi con khỏe mạnh như người Nhật Bản

Nếu bạn thích bài viết này, hãy chia sẻ nhé. Cảm ơn bạn nhiều!